Bảy nguyên tắc cơ bản gồm: Nhân đạo, Vô tư, Trung lập, Độc lập, Tự nguyện, Thống nhất và Toàn cầu. Đây không chỉ là tuyên ngôn đạo đức mà còn là cam kết hành động xuyên suốt, giúp phân biệt rõ các tổ chức Chữ thập đỏ và Trăng lưỡi liềm đỏ với các tổ chức nhân đạo, từ thiện khác. Nguyên tắc Nhân đạo đứng đầu danh sách và cũng là nền tảng lớn nhất. Phong trào được thành lập nhằm mục đích ngăn ngừa và làm giảm bớt đau khổ của con người trong mọi hoàn cảnh, đặc biệt trong chiến tranh và thiên tai. Giá trị này rất gần gũi với tư tưởng “Phải xuất phát từ tình thương yêu nhân dân tha thiết mà góp phần bảo vệ sức khỏe nhân dân và làm mọi việc có thể làm được để giảm bớt đau thương cho họ” mà Chủ tịch Hồ Chí Minh từng căn dặn cán bộ, hội viên Chữ thập đỏ Việt Nam.
Nguyên tắc Vô tư yêu cầu mọi hoạt động cứu trợ được triển khai không phân biệt quốc tịch, chủng tộc, tôn giáo, tầng lớp hay quan điểm chính trị. Các hoạt động phải dựa trên nhu cầu – những người chịu tổn thương nặng nề nhất sẽ được ưu tiên trước. Đây chính là sự công bằng đích thực trong nhân đạo: đặt nhu cầu con người lên trên mọi cảm xúc và định kiến.
Trung lập là nguyên tắc giúp Phong trào có thể hoạt động ở cả những nơi xung đột, chia rẽ sâu sắc mà vẫn giữ được sự tin tưởng. Không đứng về bất kỳ phe phái hay quan điểm nào trong các cuộc xung đột chính trị, sắc tộc hay tôn giáo, nguyên tắc này bảo đảm cho các cán bộ, nhân viên Chữ thập đỏ được tôn trọng và có thể tiếp cận người cần giúp đỡ một cách an toàn và hiệu quả.
Nguyên tắc Độc lập giúp mỗi Hội quốc gia – dù hợp tác chặt chẽ với chính phủ hay các tổ chức khác – vẫn giữ được sự tự chủ trong hành động. Điều này bảo đảm các quyết định nhân đạo được đưa ra dựa trên các giá trị và nhiệm vụ nhân đạo, không chịu tác động bởi lợi ích chính trị hay tài chính.
Phong trào Chữ thập đỏ và Trăng lưỡi liềm đỏ không vì mục tiêu lợi nhuận. Mọi hành động đều bắt nguồn từ sự Tự nguyện – không ép buộc, không vụ lợi. Hàng triệu người khắp thế giới sẵn sàng cống hiến thời gian, trí tuệ và cả sức khỏe cho cộng đồng, bởi họ tin vào giá trị của lòng nhân ái và sự sẻ chia.
Thống nhất là nguyên tắc bảo đảm mỗi quốc gia chỉ có một Hội Chữ thập đỏ hoặc Trăng lưỡi liềm đỏ, hoạt động trên toàn quốc, mở rộng tới mọi tầng lớp nhân dân và đại diện cho toàn xã hội. Sự thống nhất này giúp nâng cao hiệu quả phối hợp trong nước và quốc tế.
Nguyên tắc cuối cùng – Toàn cầu – khẳng định Phong trào là một cộng đồng nhân đạo quốc tế, trong đó các Hội quốc gia có quyền và nghĩa vụ hỗ trợ lẫn nhau. Dù ở đâu, dù với ai, một hành động nhân đạo mang biểu tượng Chữ thập đỏ cũng đều nhận được sự tin cậy và đón nhận.
Gần 80 năm qua, Hội Chữ thập đỏ Việt Nam luôn kiên định thực hiện Bảy nguyên tắc cơ bản trong mọi chương trình, hoạt động. Từ phong trào hiến máu nhân đạo, cứu trợ thiên tai, chăm sóc sức khỏe cộng đồng đến hỗ trợ người dễ bị tổn thương, các nguyên tắc này là nền tảng vững chắc tạo nên uy tín, niềm tin và sự lan tỏa sâu rộng trong cộng đồng.
Bảy nguyên tắc cơ bản không chỉ là nền tảng để Phong trào Chữ thập đỏ và Trăng lưỡi liềm đỏ tồn tại và phát triển bền vững, mà còn là bài học đạo đức cần thiết trong một thế giới đầy bất ổn. Trong mỗi hành động, dù nhỏ nhất, những người làm công tác nhân đạo luôn được nhắc nhở: hãy đặt con người vào trung tâm, hãy hành động vì nhân loại – không thiên lệch, không vụ lợi, không bỏ ai phía sau.