Sức sống vững bền của tư tưởng nhân đạo Hồ Chí Minh 

Chủ tịch Hồ Chí Minh trò chuyện với đại biểu dự Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ II (tháng 2 năm 1951)

Cách mạng Tháng Tám thành công, trên cương vị Chủ tịch nước, Hồ Chí Minh đã sáng lập, đồng thời trở thành Chủ tịch danh dự của Hội Hồng thập tự - tổ chức nhân đạo chuyên nghiệp đầu tiên ở Việt Nam (Hội CTĐ Việt Nam ngày nay). Người luôn khẳng định vai trò, vị trí quan trọng của công tác nhân đạo và coi đây là một trong những nhiệm vụ cấp thiết của cách mạng Việt Nam. Trong hoàn cảnh đất nước còn khó khăn, hoạt động nhân đạo mà Người khởi xướng đã giúp nhân dân Việt Nam có thêm sức mạnh cả về vật chất và tinh thần, vượt qua thử thách trong những thời điểm cam go nhất. Nhờ sự quan tâm, ủng hộ và hỗ trợ của Người, hoạt động của Hội ngày càng phát triển. Hơn 70 năm qua, Hội CTĐ Việt Nam không ngừng phát triển, có nhiều đóng góp to lớn đối với việc thực hiện chính sách xóa đói nghèo, an sinh xã hội, đền ơn đáp nghĩa... của Đảng và Nhà nước.
 Suốt hành trình tìm đường cứu nước, xây dựng mô hình Nhà nước kiểu mới, tư tưởng nhân đạo Hồ Chí Minh đã dần được hình thành. Bao trùm là tư tưởng xây dựng một Nhà nước của dân, do dân, vì dân. Nhà nước đó thực sự là công cụ quyền lực của nhân dân, đại diện cho ý chí, lợi ích và nguyện vọng của toàn dân, thực hiện mục tiêu độc lập dân tộc gắn với tự do, hạnh phúc của nhân dân. Với tinh thần nhân đạo sâu sắc, Người cho rằng cần rèn luyện đạo đức cho con người để có được chính quyền của dân, do dân, vì dân. Trong quá trình lãnh đạo Nhà nước, Hồ Chí Minh đã thể hiện sự kết hợp khéo léo và tài tình giữa đạo đức và pháp luật để xây dựng một mô hình Nhà nước dân chủ và nhân đạo – đặc điểm nổi bật trong suốt 24 năm đứng đầu Nhà nước của Người. 
Tư tưởng nhân đạo Hồ Chí Minh còn được thể hiện trong quan điểm xóa đói nghèo cho người dân, an sinh xã hội và đền ơn đáp nghĩa. Xóa đói nghèo là mục đích, là chiến lược lâu dài của chủ nghĩa xã hội. Đó thực sự là một cuộc cách mạng vĩ đại, cần có sự bền bỉ, kiên trì, tận tâm, tận lực. Ngay khi Cách mạng Tháng Tám thành công, trước muôn vàn khó khăn, Hồ Chí Minh đã nêu quan điểm: Phải diệt giặc đói, giặc dốt cùng với giặc ngoại xâm. Theo Người, phải giúp dân thoát nạn bần cùng, dân cần phải có công ăn việc làm, có đời sống ấm no, hạnh phúc. Người nói: Chúng ta giành được tự do, độc lập mà dân cứ chết đói, chết rét thì tự do, độc lập cũng không để làm gì. Dân chỉ biết rõ giá trị của tự do, độc lập khi dân được ăn no, mặc đủ. Tư tưởng đó đã thế hiện mong muốn cơ bản nhất của con người: Có cuộc sống tốt cả về vật chất và tinh thần. Người khẳng định trách nhiệm của Nhà nước đối với dân: Nếu dân đói, Chính phủ có lỗi. Nếu dân rét, Chính phủ có lỗi. Nếu dân ốm, Chính phủ có lỗi... Việc của Chính phủ là phải làm cho dân no ấm, khỏe mạnh. Để khắc phục nạn đói, nhiều chính sách đã được thực hiện: Phong trào tăng gia sản xuất, thực hành tiết kiệm, giúp đỡ người nghèo... Trong hoàn cảnh đất nước còn chiến tranh, cảm thông với sự hy sinh to lớn của nhiều gia đình, Người luôn dành tình cảm đặc biệt đối với thương binh, gia đình liệt sỹ, người có côngvới cách mạng. Ngày 27/7 hàng năm, Người viết thư động viên thương binh, gia đình liệt sỹ và đề nghị Chính phủ, Nhân dân có hành động thiết thực bày tỏ tình cảm, lòng biết ơn của mình đối với thương binh và gia đình liệt sỹ. Bản thân Người cũng đã ủng hộ vật chất, động viên tinh thần và có mối quan tâm đặc biệt đối với họ. Hành động của Người làm dịu đi nỗi đau của nhiều gia đình, đồng thời khơi dậy phong trào nhân đạo, đền ơn đáp nghĩa của đồng bào cả nước đối với những người có công lao với đất nước. 
Chăm sóc sức khỏe cho người dân là một trong những hoạt động nhân đạo mà Chủ tịch Hồ Chí Minh quan tâm. Người nêu quan điểm: Mỗi người dân khỏe thì cả nước khỏe, mỗi người dân yếu ớt thì cả nước yếu ớt. Dân cường thì nước thịnh. Người từng viết bài báo “Sức khỏe và thể dục” để tuyên truyền nhân dân rèn luyện tăng cường thế lực. Bản thân Người là tấm gương mẫu mực về tự rèn luyện, chăm sóc sức khỏe. Đi nhiều nơi, làm nhiều việc, trong những hoàn cảnh khó khăn nhất, Người vẫn kiên trì luyện tập thể dục, thể thao. Theo Người, chăm sóc người bệnh không chỉ là chữa bệnh, quan tâm đến vật chất mà còn phải nâng đỡ tinh thần cho họ, một tư tưởng nhân đạo cao cả. 
Thiên tai, thảm họa là một thứ giặc nguy hiểm gây ra nạn đói và cảnh khốn cùng cho người dân. Phòng chống thiên tai là một trong những việc mà Người trăn trở nhất để tránh tổn thất cho nhân dân. Giữa bộn bề công việc, ngày 10/1/1946, mười ngày sau khi Chính phủ lâm thời được thành lập, Người đã trực tiếp đi kiểm tra việc đắp đê chống lụt, hàn đê vỡ ở Hưng Nhân, Hưng Yên, Thái Bình... khen ngợi tinh thần làm việc hăng say của bà con dân công trong việc đắp đê phòng lũ. Ngày 22/5/1946, Người ký Sắc lệnh số 70-SL về việc thành lập Ủy ban T.Ư hộ đê (tiền thân của Ban Chỉ đạo T.Ư về phòng chống thiên tai). Kể từ đó, mỗi năm khi mùa lũ đến, Bác đều nhắc nhở phải cảnh giác, đề phòng lụt lội, trồng và bảo vệ rừng, đồng thời chỉ đạo làm hệ thống kênh mương thủy lợi phòng khi hạn hán.
 Bao trùm nổi bật trong tư tưởng nhân đạo Hồ Chí Minh chính là lòng yêu nước thương dân sâu sắc. Nhà thơ Tố Hữu từng viết: “...Bác sống như trời đất của ta/ Yêu từng ngọn lúa, mỗi nhành hoa/ Tự do cho mỗi đời nô lệ/Sữa để em thơ, lụa tặng già...”. Vần thơ ấy đã khắc họa chất nhân văn, nhân đạo Hồ Chí Minh trong dòng chảy vô tận của tình yêu thương con người, yêu thiên nhiên sâu sắc. Nhân đạo Hồ Chí Minh là tổng hòa cách đối nhân, xử thế với con người, thiên nhiên và với chính mình. 
Trong hệ thống tư tưởng vĩ đại mà Hồ Chí Minh để lại cho nhân loại, tư tưởng nhân đạo của Người cũng sẽ mãi trường tồn với thời gian. Học tập và làm theo tấm gương của Bác, phát huy truyền thống nhân đạo của dân tộc, rất nhiều phong trào của Hội CTĐ Việt Nam đã được triển khai, lan tỏa, thể hiện bản chất nhân đạo của người Việt Nam: Phong trào “Lá lành đùm lá rách”, “Tết vì người nghèo và nạn nhân chất độc da cam”, “Ngày vì người nghèo”, “Nối vòng tay nhân ái”, “Chung tay vì cộng đồng”, “Đền ơn đáp nghĩa”... đã khơi dậy tinh thần tương thân tương ái, thể hiện nét văn hóa cao đẹp của người Việt Nam. Tham gia các hoạt động nhân đạo, từ thiện, mỗi người sẽ học cách hiểu và cảm thông với những người thiệt thòi, cảm thấy hạnh phúc khi được giúp đỡ họ, làm cho cuộc sống trở nên tốt đẹp hơn. Đó cũng là việc làm thiết thực nhất trong học tập và làm theo tấm gương đạo đức của Chủ tịch Hồ Chí Minh. 

Nguyễn Thị Tuyết Nhung