CHỊ BÍCH CỬA ĐÔNG CÓ "TẤM LÒNG VÀNG"

Năm nào cũng vậy, khi những chùm hoa phượng vĩ bắt đầu bung phơi sắc đỏ dưới vòm trời xanh thẳm, cũng là thời điểm nhà chị Bích ở 57a Cửa Đông lại nhộn nhịp đông vui đón nhận hàng chục “sĩ tử” khắp mọi miền cả nước về ăn ở, sinh hoạt miễn phí. Mỗi mùa thi đi qua, có người thỏa nguyện ước mong trên giảng đường Đại học, có người lỗi hẹn đành khép lại giấc mơ đèn sách còn dang dở, nhưng ngôi nhà của chị Bích ở Cửa Đông thì vẫn còn đó, lưu dấu nhiều kỷ niệm khó quên của bao thế hệ học trò.
Có mặt tại nhà chị Bích trong một buổi chiều tháng 6, cái nắng mùa hạ vàng như đổ lửa nóng hầm hập, oi bức, câu chuyện của chúng tôi và chị Bích xen lẫn tiếng ve kêu râm ran gọi hè. Khi được hỏi về những ngày tháng cho các cháu học sinh ở miễn phí trong thời gian dự thi vào các trường cao đẳng, đại học, khuôn mặt chị Bích bỗng trở nên rạng rỡ với nụ cười tươi rói, bao nhiêu kỷ niệm từ sâu thẳm miền ký ức như ùa về, chị kể: “Nhiều cháu học sinh đến đây ở nhờ, cơ bản gia đình rất khó khăn, nhà đều ở vùng sâu, vùng xa biên giới, các tỉnh lẻ, do đông quá mình cũng không nhớ hết. Nhưng có một trường hợp gia đình cháu học sinh, cứ nhắc đến là bỗng dưng hiện hữu ngay trước mắt mình như là mới hôm qua vậy. Đó là trường hợp của chị Bùi Thị Loan, mình nhớ mãi, vào khoảng bốn giờ sáng tôi mở cửa tập thể dục, thì giật mình thấy một bà cụ người gầy guộc, đầu bạc trắng, bên cạnh là một thanh niên chừng 17 hay 18 tuổi ngồi ngủ gục trước hiên nhà. Tôi sợ quá tưởng họ bị sao, tính báo Công an phường thì bà lão ôm chầm lấy tôi run rẩy. “Chị ơi, chị có phải là chị Bích không, chị cho mẹ con tôi ở nhờ để cháu có cơ hội thi vào trường Đại học xây dựng. Chứ giữa chốn thành thị phố xá đông đúc thế này, mẹ con tôi nhà quê không biết chỗ nào mà nhờ vả cả. Mẹ con tôi đến từ lúc một giờ sáng chờ gặp chị. Chị làm ơn giúp mẹ con tôi với.”  - Chị Bích tâm sự”. 

 Chị Bích chuẩn bị phòng ở, chăn màn đón các cháu học sinh vùng sâu, vùng xa về ở miễn phí.

Sau này chị Bích mới biết người phụ nữ đó là Bùi Thị Loan, quê ở Vũ Thư, Thái Bình, một cựu Thanh niên xung phong trong cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nước, do bị nhiễm chất độc da cam; rồi cuộc sống nghề nông chân lấm tay bùn, lao động lam lũ nên mới gần sáu mươi mà chị già hơn nhiều so với tuổi. Mặc dù sức khỏe yếu, xong mong ước lớn nhất của chị Loan vẫn quyết tâm cho con học hành tử tế để mong muốn sau này con có một công việc ổn định. Kết thúc kỳ thi, chị Bùi Thị Loan giúi vào tay chị Bích số tiền khoảng hai triệu đồng mà chị đã đi vay mượn ở quê gọi là món quà cảm ơn cho mẹ con ở nhờ. Chị Bích từ chối không được, chị đành nhận rồi gửi lại cho cháu làm phí đi lại dọc đường.
Trước khi chia tay, chị Loan không cầm nổi nước mắt bộc bạch: “Từ xưa tới nay, người nhà quê chúng tôi vẫn nghĩ dân Hà Nội là dân buôn bán, thường không thật lòng nên sống sẽ không tốt. Nhưng khi gặp được chị, tôi mới thấy ý nghĩ đó là sai, xã hội còn nhiều người tốt lắm. Cảm ơn gia đình chị Bích rất nhiều, nếu không gặp được chị thì mẹ con tôi không biết xoay sở ra sao nữa”.
Cơ duyên lan tỏa tấm lòng nhân ái được chị Bích nhớ lại, đó là cách đây đúng tròn 10 năm (từ năm 2009), khi ấy con gái lớn của chị là cháu Trần Bích Trang đang là sinh viên năm thứ nhất Học viện Ngoại giao, ngoài việc học tập Trang còn là một sinh viên tình nguyện cộng tác đắc lực với Thành đoàn Hà Nội trong các phong trào “Tiếp sức mùa thi”, hay “Mùa hè xanh tình nguyện”, tư vấn giúp đỡ các bạn học sinh tham gia thi vào các trường Cao đẳng, Đại học trên địa bàn Hà Nội. 
Nhiều lần chứng kiến các bạn học sinh các tỉnh xa như Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Giang, Yên Bái, rồi cả mãi tận Bà Rịa - Vũng Tàu… lặn lội hàng nghìn ki lô mét về Hà Nội thi vào các trường cao đẳng, đại học, nhiều bạn gia đình khó khăn tiền không có, phải thuê những căn nhà trọ tồi tàn, ăn uống kham khổ thiếu thốn đủ thứ. Nhiều bậc phụ huynh vay mượn được một đến hai triệu đồng đưa con đi thi, do bất cẩn bị kẻ gian lấy cắp rơi vào hoàn cảnh rất bi đát, ăn ngủ vạ vật trên ghế đá công viên, hay tá túc tạm trên khuôn viên của trường nơi con mình dự thi. Cảm thông với những hoàn cảnh khó khăn của các bạn cùng “yêu chữ” như mình, Trần Bích Trang đã mạnh dạn đề xuất với mẹ, cho các bạn học sinh dự thi cao đẳng, đại học được ở miễn phí tại nhà mình.
Thấy đề xuất của con gái hợp lí, nhưng chị Bích vẫn đắn đo suy nghĩ, vì không biết anh Trần Đăng Ninh chồng chị liệu có đồng ý với quan điểm của mình không. Sau khi nghe chị tâm sự, anh bảo: “Anh cũng từng là bộ đội tham gia chiến tranh bảo vệ biên giới phía bắc. Nếu không có bà con đồng bào che chở giúp đỡ thì đâu có ngày như hôm nay. Nhà mình giúp được các cháu việc gì thì phải tạo điều kiện giúp đỡ chứ”. Được chồng và con ủng hộ, Chị sắp xếp dành nguyên tầng 4 có diện tích 40 m2 cho các cháu học sinh ở miễn phí trong thời gian thi cử. Ngoài ra, chị còn chủ động liên hệ với Thành đoàn Hà Nội và các nhóm sinh viên tình nguyện của các trường, hướng dẫn các cháu học sinh vùng sâu, vùng xa, các tỉnh lẻ có hoàn cảnh khó khăn mau chóng tìm đến nhà chị để sớm ổn định nơi  ăn nghỉ. 
Để thuận tiện cho các em học sinh và cả gia đình sinh hoạt, chị Bích đã mua sắm lắp đặt thêm các trang thiết bị cho phòng ở, như: Quạt, điều hòa, bình nóng lạnh, giường, tủ, chăn gối, đệm… Do diện tích phòng ở có hạn, học sinh mỗi lúc đến một đông, có thời điểm lên đến hơn 40 cháu, chị dành cả cầu thang bộ để chứa đồ cho các cháu có chỗ ngủ. Thấy các cháu ra ngoài ăn uống phân tán, nguồn thực phẩm không đảm bảo, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe, học hành thi cử, chị Bích đã đầu tư mua sắm thêm bếp ga, xoong nồi, bát đĩa để các cháu nấu ăn cho thuận tiện, vừa hợp vệ sinh, bảo đảm sức khỏe.
Ban đầu chị Bích gặp không ít khó khăn, do sinh hoạt nếp sống gia đình bị xáo trộn, nhiều người trong khu phố cho rằng chị có “vấn đề” khi cho học sinh ở trọ miễn phí, trong khi nhà người ta hỏi thuê mười triệu đồng/1m2  còn không có để thuê. Chị Bích chia sẻ: “Năm 2009 ở địa bàn Hà Nội này đã có ai cho học sinh ở miễn phí đâu. Mình là người đầu tiên, nên không tránh khỏi những soi xét, dị nghị. Nhưng quan trọng nhất là mình nhận được sự sẻ chia cảm thông từ cộng đồng, chứ tiền thì ai mà chẳng cần, có ai bảo đủ bao giờ đâu? khi biết được việc làm chính đáng của mình, nhiều người cả ở miền Bắc đến miền Nam, rồi những chiến sĩ đóng quân ở ngoài đảo xa gọi điện về hỏi thăm động viên, mình cũng thấy lòng nhẹ nhàng hơn. Niềm hạnh phúc lớn nhất đối với gia đình mình là khi các cháu học sinh ở tại nhà mình thi đỗ vào các trường cao đẳng, đại học theo nguyện vọng”. Có lẽ đối với chị Bích việc làm ấy không chỉ đơn thuần là “cho” và “nhận” mà xuất phát từ trái tim yêu thương, đồng cảm với cộng đồng, với những số phận còn gặp nhiều khó khăn, thiếu may mắn. 
Câu chuyện của chúng tôi và chị Bích bị gián đoạn bởi tiếng chuông điện thoại của chị cứ rung lên từng hồi, sau mỗi lần nghe điện thoại, ánh lên trong đôi mắt nhuốm màu mờ đục thời gian của chị là niềm vui và nụ cười rạng rỡ: “Cháu Tính học Bách Khoa, cháu Lan học đại học Kinh tế tốt nghiệp xong được công ty Viettel nhận vào làm việc tốt quá, hai đứa vừa gọi điện báo tin vui. Ngày trước ở nhà chị, hai đứa chịu khó học lắm, nhà thì ở mãi tận Sơn La, bố mất sớm, gia đình hoàn cảnh cũng khó khăn, xuống Hà Nội thi đại học không có ai đưa đi cả, trong túi chỉ có một triệu đồng, đi đâu cũng ngơ ngác lạ lẫm nghĩ cũng tội”- Chị Bích chia sẻ”.
Từ năm 2015 đến nay, khi Bộ giáo dục và đào tạo tổ chức kỳ thi Trung học phổ thông quốc gia, thí sinh ở các tỉnh lẻ, vùng sâu vùng xa không còn về Hà Nội để dự thi như trước nữa, nên căn nhà 57a phố Cửa Đông của chị Bích cũng vắng vẻ hơn, nhưng vẫn là địa chỉ tin cậy cho các em học sinh ở các huyện xa trung tâm trên địa bàn Hà Nội tìm đến khi dự kỳ thi Trung học phổ thông quốc gia, học các trường nghề.
Nói về những việc làm của chị Trần Thị Bích, ông Nguyễn Đức Long, Phó chủ tịch UBND phường Cửa Đông cho biết: “Chị Bích và gia đình luôn gương mẫu trong thực hiện chủ trương chính sách của Đảng, pháp luật của nhà nước, xây dựng đời sống văn hóa ở tổ dân phố khu dân cư. Chị Bích là một công dân tốt tiêu biểu của Phường và Thành phố, rất nhiệt tình tích cực trong công tác từ thiện, giúp đỡ các cháu học sinh nghèo vùng sâu, vùng xa và các tỉnh lẻ còn gặp nhiều khó khăn vươn lên trong học tập, ổn định cuộc sống. 
Ghi nhận về những việc làm của chị Trần Thị Bích. Thành đoàn Hà Nội trao tặng “Giải thưởng cống hiến”. Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội tặng danh hiệu: “Người tốt, việc tốt” tiêu biểu năm 2017. 

-------

Nguyễn Văn Tuân (Hà Nội)

#Toitinhnguyen2020